Siguria dixhitale – HYRJE

Siguria dixhitale

Mbrojtja juaj personale dhe udhëzuesi i privatësisë në internet për vitin 2022

Siguria dixhitale është një temë konfuze dhe dërrmuese për një person te zakonshëm.

Midis gjithë zhargonit të industrisë, përzgjedhjes së madhe të mjeteve të privatësisë në internet dhe shkeljeve të të dhënave që ndodhin rregullisht – është e lehtë të ndihesh i shkëputur nga kjo hapësirë.

Pasi ta keni lexuar këtë udhëzues, do të keni një kuptim më të qartë të sigurisë dixhitale dhe njohuri se si ta mbroni veten kundër gamës se pafund të dobësive dhe kërcënimeve që ekzistojnë sot në internet.

Çfarë është Siguria Dixhitale?

Siguria dixhitale synon të mbrojë pajisjet, të dhënat personale dhe identitetin tuaj online, nga kërcënimet e vazhdueshme në internet. Ajo përfshin të gjitha mjetet, teknikat dhe trajnimin e sigurisë që ju mban të sigurt në internet.

Jeta juaj në internet është një ekosistem sistemesh informacioni, të dhënash, sjelljesh dhe mjetesh që ndërveprojnë vazhdimisht me njëra-tjetrën. Në fund të fundit, kjo është ajo që përbën gjurmën tuaj dixhitale.

Ekspertët dhe novatorët e sigurisë kibernetike në mbarë botën po zhvillojnë zgjidhje të avancuara të sigurisë dixhitale për të luftuar kundër vëllimit dërrmues të sulmeve kibernetike që ndodhin në internet.

Çfarë duhet të presim nga një paketë e sigurisë dixhitale?

1. Mbrojtja e paisjeve digjitale;
2. Siguria të rrjetit;
3. Mbrojtja nga vjedhja e identitetit;
4. Monitorimi i llogarive bankare;
5. Softuer antivirus me VPN;
6. Menaxher te sigurte te fjalekalimeve;
7. Monitorimi i rrjetit të errët (Dark Web);
8. Monitorim i rrept i fondeve pensionale dhe kursimeve;
9. Kontrollet prindërore; dhe
10. Mbrojtja e familjes

Qëllimi i sigurisë gjithëpërfshirëse dixhitale është t’ju ofrojë një zgjidhje të lehtë për t’u përdorur e që mbron të gjitha aspektet e aktivitetit tuaj në internet.

Siguria Kibernetike kundrejt Sigurisë Dixhitale: Cili është ndryshimi?

Siguria kibernetike përfshin çdo metodë pro aktive dhe reaktive për të parandaluar aksesin e paligjshëm në pajisjet, të dhënat, llogaritë, identitetin dhe financat e një personi.

Është një fushë komplekse që përfshinë sigurinë e informacionit për të gjitha komponentët teknike dhe ndërveprimet e tyre me njerëzit.

Kjo përfshin rrjetet dhe sistemet kompjuterike, pajisjet e lidhura me to, informacionin e ndjeshëm në ato pajisje dhe shumë shtresa të tjera të teknologjisë që ne (kryesisht në mënyrë të pavetëdijshme) i përdorim çdo ditë.

Si një seksion i sigurisë kibernetike – siguria dixhitale fokusohet në mbrojtjen e identitetit tuaj dixhitale, që do të thotë aktivitetet tuaja në internet dhe të dhënat që ato prodhojnë.

Pse është e rëndësishme Siguria Dixhitale?

Fatkeqësisht, ne shohim edhe një herë se njerëzit mbi 60 vjeç vuajnë më shumë nga mashtrimet në internet dhe sulmet kibernetike.

Për shkak se të moshuarit janë kaq të prekshëm ndaj mashtrimit, siguria dixhitale është absolutisht e domosdoshme për stabilitetin dhe mirëqenien e tyre.

Hakerët e shohin identitetin tuaj dixhital si një burim të ardhurash (p.sh. blerjet në internet, aktivitetin e mediave sociale, historikun e shfletimit, etj.) Mashtruesit do të izolojnë objektivat me sisteme sigurie të dobëta ose inekzistente për të vjedhur (ose zhvatur) paratë tuaja.

Në mënyrë të përsëritur, ne kemi parë se njerëz e kuptojnë rëndësinë e investimit në sigurinë e tyre dixhitale përmes mjeteve të reja dhe zakoneve më të sigurta. Fatkeqësisht, ky ndryshim në qëndrim dhe sjellje shpesh vjen pasi bie viktimë e një shkeljeje të të dhënave.

Sipas një Sondazhi nga Propeller Insights, pas një sulmi kibernetik:

• 6% e njerëzve bëhen më të kujdesshëm në lidhje me informacionin që ndajnë në internet.
• 8% e njerëzve bëhen më të kujdesshëm në përdorimin e teknologjive të reja të pagesave.
• 6% kontrollojnë me detaje llogarite bankare.
• 7% regjistrohen me ndonjë program kundër vjedhjes së identitetit.
• 6% kontrollojnë se me kë bëjnë biznes online.

Cilët tipa të hakerave janë të interesuar për të dhënave të mia?

Besoni apo jo, ekziston diçka që quhet etika e hakimit.

Hakerimi etik përfshin përdorimin e teknikave të specializuara për të gjetur dhe testuar dobësitë në sistemet kompjuterike në mënyrë që ata të mund të raportojnë, rregullojnë ose mbrojnë në mënyrë adekuate sistemet e informacionit nga aktorët e këqij me qëllime keqdashëse.

Këtu janë disa dallime të dobishme midis llojeve të ndryshme të hakerëve:

• Një haker i kapelë-bardhë përdor hakerimin etik për të ndihmuar në sigurinë e sistemeve kompjuterike dhe për ta mbajtur teknologjinë të sigurt.
• Një haker i kapelë-zezë (i quajtur edhe aktor i keq, aktor kërcënues dhe haker keqdashës) përdor njohuritë dhe aftësitë e tij të hakerimit për të fituar akses të paligjshëm, të dhëna ose para nga sistemet dhe njerëzit që i viktimizojnë.
• Një haker i kapelave-gri, siç sugjeron emri, vepron në një zonë gri, ndonjëherë duke kombinuar qëllimet e mira me metoda jo aq ligjore.

Hakerët etikë (kapelet e bardha) marrin përsipër perspektivën e sulmuesit dhe ua kalojnë detajet e korrigjimit atyre që kanë për detyrë të rregullojnë problemet – nga zhvilluesit e programeve kompjuterike te drejtuesit e biznesit. Kjo sepse ata ndajnë të njëjtin objektiv përgjegjës: mbajtjen e internetit të sigurt për të gjithë.

Kapelet e zeza, megjithatë, kanë motivime më të liga. Ata shpesh kërkojnë të marrin shuma të mëdha parash shpejt ose të kryejnë hakime për të rritur egon dhe rrisin reputacionin e tyre në botën e krimit kibernetik.

Disa prej tyre krijojnë, shesin ose marrin me qira softuer dhe infrastrukturë hakerimi me qëllim të keq për të nisur sulme kibernetike. Disa hakerë me qëllim të keq madje punojnë në operacione të luftës kibernetike të drejtuara nga shteti si WannaCry ose Petya dhe NotPetya.

Cilat janë llojet kryesore të sulmeve kibernetike?

Ekzistojnë tre lloje kryesore të sulmeve kibernetike që mund të ndikojnë tek ju dhe të dashurit tuaj.

Sulmet sperkat dhe lutu

Këto sulme synojnë një numër të madh njerëzish (d.m.th. miliona) dhe janë kryesisht të automatizuara.

Sulmet me spërkatje dhe lutje garantojnë “mbulim të mirë” edhe me një përqindje të vogël viktimash.

Taktikat përfshijnë email phishing, sulme malware, faqe interneti që shpërndajnë kode me qëllim të keq dhe lidhje që shkaktojnë infeksione ransomware.

Sulmet e synuara

Ky lloj hakerimi me qëllim të keq fokusohet në një aset specifik dhe përdor personalizimin për të nxjerrë akses, të dhëna ose para nga viktimat e papërgatitura.

Një shembull i zakonshëm është smishing, i cili synon njerëzit me lidhje të infektuara ose phishing përmes teksteve në dukje autentike që e nxisin viktimën të ndajë informacionin e tij financiar (d.m.th. detajet e kartës së kreditit).

Sulmet e avancuara të vazhdueshme

SAV-të, siç njihen shkurt, përdorin kërkim dhe planifikim të detajuar për të fituar akses në një objektiv të madh me qëllime të shumta që e gjitha të përfundoj me një pagesë të madhe.

Këto mund të mos ju synojnë drejtpërdrejt, por ato prekin organizatat produktet dhe shërbimet e të cilave përdorni.

Ndërsa janë brenda rrjetit, sulmuesit mbledhin të dhëna se si funksionon organizata dhe vendosin softuer me qëllim të keq që u mundëson atyre të kryejnë sulme në një kohë të mëvonshme.

Qëllimi përfundimtar është të shisni të dhënat (përfshirë tuajat) për një kthim të madh ose të zhvatni kompaninë duke kërcënuar se do ta ekspozojë atë.

Këto lloje të kërcënimeve kibernetike kanë ndikim të menjëhershëm dhe afatgjatë në sigurinë tuaj dixhitale.

Në afat të shkurtër, ju ose humbni të dhëna ose para (ose të dyja), dhe ndonjëherë bllokoheni nga llogaritë dhe pajisjet tuaja.

Pasojat afatgjata vijnë nga mënyra se si mashtruesit përdorin të dhënat që mbledhin për ju nga ndarja vullnetare dhe e paqëllimshme e informacionit personal.

Vjedhja e identitetit dixhital shkakton një nga shqetësime më të mëdha, si financiarisht ashtu edhe emocionalisht.

Kërcënimet e zakonshme të sigurisë dixhitale

Ndryshe nga drejtimi i automjetit, përdorimi i internetit nuk vjen me asnjë formë trajnimi  sigurie që të mëson mbrojtjen pro aktive.

Qasje e pasigurt

Ka dy gjëra që e bëjnë jashtëzakonisht të lehtë për sulmuesit të hyjnë në llogaritë tuaja në internet:

• Përdorimi i fjalëkalimeve të dobëta dhe ripërdorimi i tyre për shumë llogari.
• Mos aktivizimi i vërtetimit me dy faktorë.

Pa këto forma të rëndësishme të kontrollit të aksesit, është shumë më e lehtë për hakerat me qëllim të keq të shkelin llogaritë tuaja. Pasi të hyjnë brenda, ata mbledhin më shumë të dhëna, përdorin kontaktet tuaja për të gjetur viktima shtesë dhe madje marrin përsipër llogaritë tuaja për t’i shitur ato.

Për shembull, një llogari Netflix me një abonim njëvjeçar tregtohet për 44 dollarë në tregun e zi.

Ekspozimi i rrezikshëm

Identiteti juaj dixhital u mundëson hakerëve të krijojnë një imazh shumë të qartë se kush jeni, çfarë bëni dhe kur, çfarë ju pëlqen dhe sa para mund të keni.

Imagjinoni që privatësia juaj është si një enigmë. Sa më shumë pjesë të informacionit tuaj personal që gjenden në një domen publik, aq më e lehtë është për kriminelët kibernetikë t’i bashkojnë ato.

Personi mesatar ka mbi 100 llogari në internet[*], që do të thotë se informacioni juaj përhapet në internet dhe më gjerë – në sisteme që ruajnë të dhënat tuaja personale për periudha të gjata kohore, mbi të cilat ju nuk keni kontroll.

Plus, vëllimi i informacionit me të cilin merremi në baza ditore gërryen aftësinë tonë për t’u kushtuar vëmendje detajeve dhe për të vlerësuar saktë situatat e rrezikshme. Sa më pak vëmendje t’u kushtoni këtyre boshllëqeve të sigurisë, aq më e dëmshme bëhet kjo.

Pra, është një ide e mirë të bëni një test ekspozimi të të dhënave personale për të kuptuar se sa larg është informacioni juaj konfidencial.

Shumë pajisje

Nga laptopët dhe smartfonet te pajisjet tjera me internet si zilet inteligjente të dyerve dhe asistentët e shtëpisë, të gjitha llojet e pajisjeve të lidhura me internetin janë bërë pjesë e jetës sonë. Të dhënat në këto pajisje, së bashku me sistemet e tyre operative dhe aplikacionet, zgjerojnë sipërfaqen tuaj të sulmit (numrin total të pikave që një sulmues mund të përdorë për të fituar akses të paligjshëm).

Pa masat e duhura të sigurisë dhe mirëmbajtjes, sulmuesit më pak aftësi mund të shkaktojnë një efekt domino shkatërrues. Edhe një vjedhje smartfoni, ku përdoruesit mund ti merren te gjitha llogarite demin e përgjithshëm mund ta arrije ne mijëra euro.

Manipulim Psikologjik

Hakerat keqdashës nuk janë të aftë vetëm në shfrytëzimin e teknologjisë dhe të dhënave personale. Ata gjithashtu e dinë se çfarë i shtyn njerëzit të reagojnë, duke përfshirë frikën dhe habinë.

Kjo është arsyeja pse duhet të jeni të vetëdijshëm për shenjat paralajmëruese të zakonshme të mashtrimeve tipike në internet, si:

• Përpjekje të dyshimta për kyçje
• Pajisjet e panjohura
• Sinjalizime me email për shkeljen e të dhënave
• Tarifa të panjohura në pasqyrat tuaja financiare

Si funksionon Siguria Dixhitale?

Ne kemi krijuar një listë kontrolli për ndërtimin e një ekosistemi të fortë të mbrojtjes së privatësisë personale në internet, duke përfshirë parime të avancuara për sigurinë dixhitale në vitin 2022 dhe më tej.

1. Prioritet:

• Bëni një listë të aseteve tuaja dixhitale më të rëndësishme.
• Rishikoni nivelet tuaja të ekspozimit personal në pajisjet celulare, llogaritë në internet dhe aplikacionet.
• Përcaktoni se ku mund të zbulohen numri juaj i llogarive bankare, detajet e sigurimit shëndetësor, informacionet e patentës së shoferit, etj.

2. Mbroni:

• Investoni në produkte dhe shërbime që mbulojnë sigurinë tuaj dixhitale ashtu edhe privatësinë në internet.
• Merrni parasysh zgjidhjet që mbrojnë të dhënat tuaja lokale (në pajisjet tuaja) dhe në internet (informacionet personale të disponueshme publikisht).
• Nëse dëshironi ta shtrini lehtësisht atë mbrojtje tek të dashurit tuaj, kërkoni mbrojtje edhe për ta dhe pajisjet e tyre.

3. Monitor:

• Rrini në gatishmëri me alarme mashtrimi që ju njoftojnë për aktivitete të dyshimta.
• Përdorni sinjalizimet për të mbajtur gjurmët e ekspozimit tuaj, duke e kufizuar gradualisht atë me kujdes ose duke fshirë shprehimisht të dhënat në të cilat keni akses.

4. Reagoni:

• Merrni veprime të shpejta dhe vendimtare për të mbrojtur privatësinë dhe sigurinë tuaj kur merrni sinjalizime.
• Jini vigjilentë kur blini pajisje të reja ose regjistroheni për shërbime të reja.
• Rishikoni rregullisht pasqyrat financiare për aktivitete të dyshimta.

Ekosistemi i Sigurisë Dixhitale Aura

Cilat mjete të sigurisë dixhitale mund të më mbrojnë nga hakimi?

• Siguria e pajisjes (d.m.th. softueri antivirus) për të siguruar që smartfoni, laptopi, tabletët dhe pajisjet e tjera të jenë të sigurta për t’u përdorur, pavarësisht nga sistemi i tyre operativ (iOS, Android, Microsoft Windows, etj.)
• Filtrimi dhe enkriptimi i trafikut në internetit që bllokon automatikisht kërcënimet kibernetike të paraqitura si transferime legjitime të të dhënave.
• Një menaxher të fjalëkalimeve për ta bërë krijimin dhe përdorimin e fjalëkalimeve shumë më të lehtë dhe më të sigurt.
• Monitorimi i uebit të errët për të marrë sinjalizime kur mashtruesit dhe hakerët keqdashës përpiqen të tregtojnë ose përdorin të dhënat tuaja personale në skajet më të largëta të internetit.
• Mbrojtje nga vjedhja e identitetit për monitorim të gjerë të informacionit tuaj personal, llogarive, ID-ve dhe të dhënave të tjera të ndjeshme që aktorët e këqij mund t’i përdorin për t’ju mashtruar.
• Mbrojtja nga mashtrimet financiare, duke përfshirë monitorimin e kredisë, për të marrë sinjalizime pothuajse në kohë reale kur shfaqen pyetje të reja në dosjen tuaj të kreditit (p.sh. kartat e reja të kreditit ose kreditë bankare) ose kur aktiviteti i dyshimtë i shpenzimeve sugjeron se aktivet tuaja financiare mund të jenë në rrezik.
• Kontrolli prindëror që kufizojnë sasinë e kohës që fëmijët tuaj kalojnë në internet. Prindërit kanë nevojë për aftësinë për të kufizuar kohën para ekranit, për të bllokuar disa aplikacione dhe faqe interneti.
• Shërbim i shkëlqyeshëm ndaj klientit për të ndihmuar ne navigime një situate kritike, si humbja e portofolit tuaj (dhe dokumentet e ndjeshme në të) ose thjesht për t’u siguruar që po maksimizoni përfitimet nga paketa e sigurisë.
• Opsioni për të shtrirë të gjitha këto veçori në të gjithë familjen tuaj dhe pajisjet e tyre.

Në fund të fundit, kutia juaj e veglave të sigurisë dixhitale është më efektive vetëm kur një ofrues i besueshëm ju furnizon me shtresat e ndryshme të sigurisë që ju nevojiten.