Siguro materialet

Si gazetar ju do të regjistroni, ruani dhe transmetoni një sasi të madhe materialesh – disa prej të cilave mund të jenë të ndjeshme.

Nëse po, merrni masa për të siguruar që këto materiale të ruhet në mënyrë të sigurt, ashtu që të mos rrezikoni veten ose burimet tuaja.

Praktikat më të mira për të siguruar materialet tuaja:

• Shikoni përmbajtjen e materialit tuaj dhe vlerësoni nëse ai material mund t’ju rrezikojë ju ose burimet tuaja;
• Vlerësoni nëse identiteti i personit me të cilin jeni në kontakt mund tu rrezikojë juve, familjën tuaj, personelin apo vet ata që janë subjekt i lajmit;.
• Mendoni për opsionet tuaja të ruajtjes së të dhënave. Duhet të peshoni nëse është më e sigurt t’i mbani materialet tuaja në hapësirat për ruajtje online ose në pajisje të tilla si një hard disk ose USB.
• Konsideroni opsionet më të mira për transmetimin ose dërgimin e materialit. Mos dërgoni materiale delikate përmes obsioneve online apo mediave sociale.
• Është mire të enkriptoni materialin tuaj.
• Mësoni rreth të dhënave delikate dhe se si ato mund t’ju vënë në rrezik. Të dhëna të tilla janë ato informacione që mund të përfshijnë kohën, vendndodhjen dhe detajet e kontaktit të dërguesit dhe marrësit të një mesazhi në internet.

Ndarja e një fajlli permes internetit

Mund t’ju duhet të ndani një fajll (document, foto apo video) të ndjeshëm/e  me të tjerët në internet, gjë që mund t’ju rrezikojë ju dhe të tjerët. Më poshtë janë disa këshilla se si të ndani fajllat në mënyrë më të sigurt.

1.Krijimi i një llogarie emaili anonime

Ju mund të konfiguroni një adresë emaili që nuk është e lidhur me identitetin tuaj. Nëse e bëni këtë, personi të cilit po i shkruani duhet gjithashtu të krijojë një llogari që nuk është e lidhur me identitetin e tij.

• Kërkoni një ofruesin më të përshtatshëm të ofrimt të shërbimeve të postës elektronike – Emailit. Mundësisht zgjidhni një ofrues që nuk ndodhet në juridiksionin e shtetit ku ju jetoni dhe veproni.
• Sigurohuni që vendi ku ofruesi i shërbimeve të E-mailit verpon të ketë ketë ligje të forta për privatësinë dhe kontrolloni se çfarë informacioni regjistron dhe ruan kompania përkatëse për qellime të biznesit të saj.
• Kontrolloni që kompania përdor një lidhje SSL. Kjo do të thotë që komunikimi përmes këtij shërbimi është i sigurt. Shkruani adresën e internetit të faqes që dëshironi të kontrolloni këtu për të kontrolluar detajet SSL të sajtit. Një vlerësim A ose B është ajo që nevojitet.
• Përdorni një Rrjet Virtual Privat (VPN) kur lidheni me serverin tuaj anonim të postës elektronike dhe hyni në këtë llogari vetëm në një lidhje interneti që nuk mund të lidhet me ju; për shembull, jashtë shtëpisë dhe/ose zyrës suaj. Ju lutemi shikoni udhëzuesin tonë, të navigimit në internet, për informacion mbi VPN-të.
• Kontrolloni se sa hapësirë ruajtjeje ofron shërbimi i postës elektronike dhe vlerësoni nëse është i përshtatshëm për nevojat tuaja.
• Enkriptoni dokumentet dhe fajllat. Shihni udhëzuesin tonë për enkriptim.
• Asnjëherë mos e lidhni llogarinë me ndonjë nga llogaritë tuaja të tjera ose mos e përdorni për ndonjë qëllim tjetër. Fshijeni gjithmonë llogarinë kur të përfundoni duke e përdorur atë.

2. Përdorimi i një shërbimi të përkohshëm të ndarjes së fajllave

Nëse nuk dëshironi të konfiguroni një llogari emaili të koduar anonime dhe nuk mund të takoni dikë personalisht për të ia percjellë fajllat ose dokumentet e rendësishme virtuale, atëherë mund të ju duhet të përdorni një shërbim të përkohshëm të ndarjes së fajllave, i cili nuk mund të lidhet me identitetin tuaj.

Një ndër shërbimet e zakonshme për shkëmbimin e fajllave të përkohshëm ështe edhe:

• Onion Share

FAJLLAT ME TË DHËNA TË RËNDËSISHME – METADATAT

Fajllat tuaj mund të ruajnë informacione të tilla si emri ose inicialet, emri i kompanisë ose organizatës suaj dhe/ose informacione të personalizuara të kompjuterit tuaj.

Ata gjithashtu mund të mbajnë detaje rreth rrjeteve ose kompjuterëve të tjerë nga të cilët janë kopjuar fajllat, emrat e çdo redaktuesi ose kontribuuesi në shkrimin apo punimin e këtyre fajllave, si dhe historinë tuaj të modifikimeve ose redaktimeve.

Imazhet dhe videot përmbajnë shumë të dhëna për llojet e kamerave të përdorura, plus kohën, datën dhe nganjëherë vendndodhjen ku është krijuar imazhi ose video.

Kompjuteri dhe/ose telefoni juaj do të përmbajnë gjithashtu informacione për ju që ruhen në skedarë – fajlla të veçantë.

Shënim: nëse punoni në një document – fajllë të ndjeshëm, përdorni një pajisje që nuk është e lidhur me ju.

Testoni për të parë se çfarë të dhënash ruhen në dokumente dhe foto duke i ngarkuar ato në Exifdata. Mos ngarkoni materiale të ndjeshme në faqe; në vend të kësaj, përdorni një fajllë ose dokument që nuk përmban përmbajtje të rëndësishme.

Mund të kontrolloni të dhënat e fotove të marra me iPhonin tuaj duke përdorur një aplikacion për iOS si:

• iPhone

Ju mund të kontrolloni nga exif nëse një imazh që gjendet në internet nëpërmjet një shtese nga Chrome dhe Firefox përmban të dhëna sensitive nga:

• Exif – Firefox
• Metadata – Chrome

Ju gjithashtu mund të ndërmerrni hapa për të hequr të dhënat e rëndësishme nga interneti. Për ta bërë këtë mund të përdoret sa vijon:

• Për Microsoft Office, përdorni Document Inspector.
• Për fotot dhe videot Android përdorni ObscuraCam.

Mbaj materialet të sigurta në pajisjet tuaja

1. a) Fshini përgjithmonë fajllat e pa nevojshëm

Materiali që fshini nga kompjuteri juaj fillimisht dërgohet në Recycle Bin (Koshin e mbeturinave) e edhe nëse fshihet nga Recycle Bin, ai material qendron në hard diskun tuaj dhe mund të rikuperohet. Për të siguruar fshirjen e përhershme, duhet të fshini komplet materialin nga Hardisku juaj.

Mjetet për fshirjen e përhershme të skedarëve:

• Eraser for Windows
• Permanent Earser for Mac

1. b) Fshirja nga distanca

Nëse pajisja juaj merret ose humbet, ju duhet të siguroheni që të fshini materialet në kompjuterin tuaj nga distanca. Shikoni udhëzuesin tonë për Kompjuterët se si ta bëni këtë.